katalan mutfağı ajandası

Barselona'da kültürel takvimi olduğu kadar gastronomik takvimi takip etmek de hayli zor. Katalan arkadaşlarım sık sık 'ah şimdi şunu yemek lazım', 'a bu ay şu yemeğin tam sezonu' diye yeni yeni isimlerle tanıştırıyorlar beni ve diğer nou catalanları. İşte bugünler de tam bunyols sezonu imiş efendim.

Bunyols aslında bizim lokmaya benziyor. Ama genelde daha küçük, içi gibi dışı da yumuşak, üzerine şeker ve tarçın serpilmiş, kimi zaman sade kimi zaman krema dolgulu kimi zamansa tuzlu oluyor. Gerçi şimdiye kadar tuzlusuna rastlamadım. Bugün ilk defa bunyols yemiş biri olarak kesinlikle tavsiye ederim =)Wikipedia'ya göre, bu tatlıyı Akdeniz mutfağına Araplar'ın kazandırdığı tahmin ediliyor. Bunyols, Quaresma (yine wikipedia'ya göre türkçesi büyük perhiz)döneminde yeniyor. Yani Paskalya'dan önceki son 40 gün (pazarlar sayılmaksızın). Ev arkadaşım eskiden sadece cuma günleri yapıldığını anlattı bunyolsun. Şimdiyse her gün pek çok fırında mevcut. Ben de bir iki gün bakıp bakıp merak ettikten sonra nihayet bugün tadına baktım ve gayet memnun kaldım.



Bunyols. Foto: Espencat (wikipedia-public domain).


Sezonun bir diğer yiyeceği ise calçots yani bir tip soğan (genç, beyaz, tatlıca). Aslında calçots sezonunun sonundayız şu sıralar. Zira 'High season' diyebileceğimiz dönem şubat ayı. Calçot deyip geçmeyin; calçotada -calçot yeme aktivitesi =)- çocukluğumun Yeni Foça'sındaki tandır partileri gibi törensel ve sosyal bir aktivite. Calçotada için ideal olan genelde büyük şehir dışında, kırsal bölgelerdeki masía denen tipik evlere kurulmuş restoranlara gitmek. Anlatılana göre herkese kocaman birer önlük veriliyor. Közde ve ya mangalda hazırlanmış soğanları salvitxada (içindekiler: domates, sarımsak, Murcia biberi/ñora, fındık, badem, ekmek içi, sirke vb) denen özel bir sosa batırıp hüpletiyorsunuz. Elle yendiğini eklememe bilmem gerek var mı? Soğanları yine mangalda hazırlanmış et izliyor. Calçotada aslında Batı Katalunya'nın spesyalitesi imiş. Doğduğu yerin Tarragona yakınlarındaki Valls kasabası olduğunu söylüyor wikipedia. Ne yazık ki ben bu dönem gidemedim calçotadaya çünkü biraz geç haberim oldu. Seneye umarım...



Calçots ve özel sosu. Foto: canal-gourmet.blogspot.com/2007_12_01_archive.html


Aslında ilk başta panellets'den bahsetmem gerekirdi size; çünkü ajandama ilk eklenen bu badem ezmesinden yapılma tatlı idi. Panellets 1 Kasım'da, yani Tüm Azizler Günü'nde (All Saints/Toussaint/Todos Santos/Tots Sants) yeniyor. En popüleri ve gelenekseli çam fıstığı kaplı olanlar. Ama limonlu, çilekli, çikolata kaplı vs pek çok türevi mevcut. Anna'nın (ev arkadaşımın adını söylememişim galiba buraya kadar...) annesinin bize getirdiği çikolata kaplı olanları unutamam =) Panellets'in bir kötü yanı -yani şişmanlatmasını saymazsak- bir hayli pahalı olması. Karşılaştırma yapmak gerekirse, 4 bunyols 80 cents iken 4 panellets 4 euro edebiliyor. Fırınınızın ne kadar havalı olduğuna göre değişir(Benim panellet aldığım fırın gayet mütevazıydı)...



Panellets. Foto: Cerise 2006 (Google).


Daha pa amb tomàquet'ten, orellets'den, sobrassada'dan ... bahsedemedim size; ama onlar sanırım yıl boyu bolca tüketiliyor. Yani daha yazmak için vaktim bol.

Bu arada, eğer Türkiye'deyseniz benim adıma şöyle demli bir çay için. Burda demlediklerimin tadı bir acayip oluyor =(

Afiyet olsun! Bon profit!